Non hominis nomen. Lectura sobre Cicerón con preguntas.

No famoso libro El latín ha muerto ¡Viva el Latín! de Wilfried Stroh, Ediciones del subsuelo. páxs. 59/78, podemos atopar un capítulo enteiro dedicado a Cicerón: non hominis nomen (sed eloquentiae, que diría Quintiliano)

Partindo dunha lectura atenta do mesmo engadín ao final unhas preguntas para o noso alumnado. Espero que vos poida ser de utilidade.

Non Hominis Nomen_2019 by on Scribd

Transmisión literaria (un pouco de Filoloxía)

A raíz dunha nova publicada na Voz de Galicia no mes de outubro, e inmersos como estamos na edición da nosa nova páxina web, xurdiu a idea dunha visita a Santiago para coñecer de primeira man o "Libro de Horas de Fernando I", un códice do ano 1055, anterior ao Códex Calixtinus, 

Esta mañá fomos recibidos por Javier Villar, bibliotecario da universidade, que nos deu unha amena charla, primeiro sobre a "Biblioteca de América" e o seu fundador, e logo, xa entrando en materia, sobre a fascinante historia da transmisión dos textos, a aparición da imprenta, os incunables, códices, papiros e pergameos.

Como mostra dos tesouros que se gardan nos fondos da USC, tivemos a ocasión de ter na nosas mans a edición fácsimil do orixinal de 1055 do Libro de Horas de Fernando I (o orixinal está gardado en cámara acorazada). Unha preciosidade que ademais é único, non só pola súa Antigüidade, senón tamén por ser dos poucos que nos dan información sobre os seus autores: o copista Petrus, e o iluminador, Fructuosus.

Nesta ligazón podemos obter unha versión dixitalizada do mesmo.

A raíña Sancha de León encargou a monxes, amanuenses e iluminadores, un Libro de Horas como regalo ao seu marido, o rei Fernando I de León. Feito en vitela, pel de animal recén nacido, adornado con 280 capitais e 3.500 iniciais en vermello e ouro. 226 folios.

Máis imaxes neste album de Flickr.

Curso 2018/19. Et in Arcadia ego.

Despois dun ano de parón (mental) retomamos este espazo cos datos que nos pedía nunha enquisa hai uns días Daniel Lagoa, en representación do grupo Escuela con Clásicos.

Pero antes unha ilustración do xenial Dávila, que ilustra á perfección o entusiasmo do noso colectivo ante o reto dun novo curso escolar.

Publico aquí polo tanto a situación actual das Clásicas no MGB da Estrada, unha especie de Arcadia Feliz Curricular, pero que podería desaparecer en calquera curso futuro (et In Arcadia Ego).

Estes son os meus grupos, 19 horas semanais de clase:

• Latín 4º de ESO no grupo de 4 ESO B > 23 alumnos
• Latín I nos grupo de 1º Bacharelato C > 11 alumnos
• Latín II no grupo de 2º Bacharelato B e C > 13 alumnos
• Grego I no grupo de 1º Bacharelato B e C > 9 alumnos
• Grego II no grupo de 2º Bacharelato B e C > 3 alumnos

** A Cultura Clásica de 3ESO, dous grupos de 15 e 18 alumnos respectivamente, é impartida polo Departamento de Historia, como vén sendo habitual nos últimos anos.

E si, lestes ben, pode impartirse GREGO II con 3 alumnos. Non esixía pedir máis profesorado e era a continuación académica dunha asignatura xa impartida no curso anterior. Eses foron os razonamentos da Administración e non vou ser eu quen llos discuta. Empatía total.

Daedalus et Icarus

Daedalus et Icarus from Dives Gallaecia on Vimeo.

Qui fert malis auxilium post tempus dolet

Qui fert malis auxilium post tempus dolet.

Phaedrus IV, 20

Nunca pensamos que esta fábula de Fedro, que xusto acabáramos de traducir en clase, tivera tanta forza para ilustrar o acontecido no MGB nas dúas últimas semanas.

Esta é a crónica dos feitos, unha vez que os posos van quedando no fondo. A crónica dun magister e dos seus discipuli.

Magister

Xoves, 18 de maio: Xefatura de Estudos advirte da posibilidade de que os alumnos accederan a algunha conta de correo do profesorado de 2ºBAC dende os ordenadores das aulas. Anuncia unha denuncia perante a Garda Civil.

Venres, 19 de maio: vólvese insistir nun correo-e na necesidade de que cambiemos os contrasinais (logo saberíamos que este correo tamén foi hackeado e exhibido como trofeo)

Luns, 22 de maio: Claustro extraordinario. Se nos informa con detalle de todo o sucedido. Algúns compañeiros case non durmiron a fin de semana. Analizan a información conseguida e confírmanse todos os rumores. Alguén instalou un keylogger en todos os ordenadores de aula de 2BAC, algúns de 1BAC, 4ESO e sala de informática. Unha simple extensión do navegador. Non se necesitan coñecementos especiales de informática. Simplemente buscar extensións/complementos, teclear keylogger e elixir o que mellor nos pareza. En Chrome temos 3 á nosa disposición.

Un deles presume das maravillas que podemos facer espiando á nosa parella.

Javascript KeyLogger

Isn't it frustrating when you forgot what you typed into YouTube to get that awesome cat video? Or maybe you just want to spy on who your girlfriend chats with from your computer. Or maybe you just wanna hack into your friend's Facebook account *wink* *wink*

O funcionamento é moi sinxelo. Unha vez instalado rexistra todo o que se teclea: nomes de usuario, contrasinais, mensaxes completas. Todo. Para ver que pescamos só temos que lanzar a extensión, pulsar unha combinación de teclas e ¡ecce omnia!

O Claustro continúa. O hackeo é masivo, entraron en varias das nosas contas, no correo do Centro, no da Xunta, nos correos persoais, no Xade, nas Aulas Virtuais. Mesmo chegan a informes médicos, nóminas.

E por suposto, exames.

Cotéxanse días e horas de acceso e IPS. Entran nos recreos, ou cando faltan 5 minutos para entrar. Entran dende a propia aula, pero tamén dende a súa casa. Crense invisibles pero deixan moitas pegadas. Demasiadas. Hai varios identificados. A unidade de delitos telemáticos da Guardia Civil ten xa todos os datos. Eles continuarán a investigación. Estamos a falar dun delito tipificado no código penal.

Esperan os meus alumnos de 2BAC. Queren darme unha sorpresa. Cóntolles o que acaba de suceder, que aínda o estou procesando. Pregúntolles se sabían algo. Din que si, que se enteraron o venres. Vemos o vídeo que me fixeron e rimos todos xuntos. Non somos conscientes de todo o que pasa.

Pola tarde avaliamos. Intento, intentamos, ser xustos e obxectivos. Aínda non sabemos o verdadeiro alcance de todo.

Martes, 23 de maio: chega ao correo a listaxe dos profesores hackeados. Cría que estaba a salvo, porque sempre levo o meu portátil. Pero, aiii, un día en clase de 4ESO non ía a Wifi e entrei unha soa vez no ordenador dunha aula de 2BAC. Suficiente. Estou na lista. Estamos case todos. Saben nome de usuario e contrasinal do meu correo do centro. Poden acceder a informes de Titores, a exames enviados á fotocopiadora. Empezo a lamentar ser tan descoidado.

Mércores, 24 de maio: saímos na Voz de Galicia. 2º Claustro extraordinario. Saen á luz capturas de pantalla de redes sociais onde os autores dos feitos se mostran abertamente orgullosos das súas fazañas e obteñen a cambio numerosos likes e megusta. Cada vez empeza e estar máis claro que case todos, ou todos os alumnos, o sabían. Era vox populi. E dende hai moito. Meses. Hai quen di que quizais vén xa do ano pasado.

Indignación xeral polas palabras do delegado do goberno na prensa, onde el mesmo da xa por resolto o caso, reducíndoo a un mero problema escolar. Despacha rapidamente o asunto cun dictame sui generis: un castigo académico "pero no excesivo". Ignora ou despreza que están abertos 3 expedientes por parte de xefatura de Estudos e el non forma parte da súa instrución. Esquece tamén as denuncias anunciadas polo profesorado perante a Garda Civil.

O Claustro ten que votar se o centro vai manter o acto de despedida dos alumnos de 2ºBAC. Ninguén se sinte con gañas de celebración, nin de discursos, nin de aplausos, nin de entrega de diplomas, nin de fotografías para o recordo. Case por unanimidade, con só 2 votos a favor de manter o acto e varias abstencións, o Claustro decide que non se vai facer cargo da organización do mesmo.

Xoves, 25 de maio: somos portada xa de Faro de Vigo e Voz de Galicia. Os alumnos crean unha plataforma en change.org a favor de manter o acto. Pola tarde xa estamos no País. A última hora entra en xogo a Federación de asociacións de pais e nais de Pontevedra (FANPA), cun comunicado onde se nos acusa, entre outras cousas, de neglixencia profesional, de utilizar contas persoais en horario lectivo e de calumniar a familias inocentes. O do cambio climático queda para outra ocasión.

Venres, 26: a Voz de Galicia publica que a asociación de pais do Centro pide información sobre todo o sucedido e que algún pai vén de publicar en Facebook unha carta aberta para que non paguen xustos por pecadores e se manteña o acto de final de curso. Ao final parece que os propios pais vanse facer cargo da organización do mesmo. Os alumnos están divididos. Algúns van ir e outros non queren celebrar nada en compaña dos autores dos feitos, así que festexarán por separado.

Luns, 29 de maio: empezan os turnos para ir declarar ao cuartel da Garda Civil. Imos de 3 en 3. O meu turno é ás 12:30 da mañá. Coincide coa enésima reunión na sala de profesores. Chegamos un pouco máis tarde e respondemos todos ás mesmas preguntas do formulario de denuncia. Contamos o que sabemos. O asunto queda sub iudice.

Martes, 30 de maio: reunión outra vez no 2º recreo. Fartos xa de recibir ataques na prensa e redes sociais, emitimos por fin un comunicado na páxina web do centro, onde facemos un resumo de todo o acontecido ata o día de hoxe. Volvo a ver aos meus alumnos de 2BAC. A maioría da clase non foi ao acto e celebrou por separado. Confesan que o sabían dende hai tempo, pero que non se atreveron a dicilo. Están arrepentidos. Saben que non actuaron como debían. As miñas alumnas de 1BAC que ían ser presentadoras tamén renunciaron a facelo.

Mércores, 31 de maio: como vén sendo habitual, reunión no recreo. Esta vez para notificar a resolución do terceiro expediente aberto ao alumnos. Estamos xa cansos deste tema. Queremos pasar páxina. Aprender do sucedido.

---

Discipuli et discipulae

A gran maioría dos alumnos estábamos enterados do do hackeo dende febreiro, máis ou menos. Pero non coñeciamos a magnitude do problema, pensabamos que se limitaba a coller exames e ver as notas no xade. Algúns alumnos platexámonos a posibilidade de confesar o que estaba ocorrendo, pero non o fixemos por medo.

Xoves, 18 de maio: algúns dos alumnos e alumnas recibiron un whatsapp co correo que Xefatura de Estudos lles enviara aos profesores do centro. Foi nese momento cando moitos dos alumnos e alumnas se decataron de que todo se ía descubrir, pero só os exames, pois aínda non sabiamos nada do resto...

Venres, 19 de maio: Cada vez ese rumor estaba máis e máis extendido. Comezaba tamén a aflorar o sentimento de culpa por ter calado, por non contar antes que algúns alumnos estaban roubando exames…

Luns, 22 de maio: Os alumnos de latín fómoslle a dar unha sorpresa ao profe cun vídeo feito por nós para despedirnos, para que tivera un bo recordo do curso. Nese momento contounos o que estaba a suceder e a magnitude do problema, xa que os alumnos mesmo entraron a mirar documentos persoais e partes médicos. Nós explicámoslle que esa última parte non a sabiamos e que críamos que só chegaran a coller exames.

Martes, 23 de maio: Os alumnos e alumnas baixamos aos institutos para buscar as notas de final de curso. O panorama cambiara totalmente. Despois de empezar a semana cunha charla da xefa de estudos, os profesores desconfiaban xa de todos nós. Polos corredores, virábannos a vista, non nos saudaban, mesmo algúns acusaban e enfadábanse con calquera alumno de 2ºBAC. Foi neste día cando se abriron os expedientes dos principais implicados. Pero o castigo tivémolo todos.

Despois de clase, na casa, cando estabamos “a salvo” das miradas de decepcón dos mestres, chegounos un correo do magister. Mandábanos un poema, axeitado para a situación. Comezaba o reflexo do que pasara eses días no instituto na rede, a través das redes sociais, co envío de correos e a aparición de artigos da prensa. Agora estabamos a ver que todo o que acontecera durante parte do curso era algo bastante gordo. E as consecuencias ían recaer en todos.

Mércores, 24 de maio: Comezamos a saír nos periódicos. Estabamos  todos moi preocupados polo que estaba ocorrendo e cada vez estabamos máis arrepentidos por non dicir nada no seu momento.

Esa tarde, os alumnos de latín de 2BAC recibimos un novo correo do noso magister, moi longo e moi duro, no que nos contaba que el era un dos afectados do hackeo e que había material de latín entre os exames roubados. Pediunos que dixésemos o que sabiamos e se fóramos nós os que lle entramos. Ademais, díxonos que en principio non íamos ter clases de latín e grego para repasar selectividade. Pero o que máis nos doeu foi que, tras tantos anos xuntos, puidera pensar que foramos nós os que lle entraramos no correo. Fíxonos sentir moi mal e deixounos moi abatidos. Comezamos a falar entre nós para baixar ao instituto a falar con el para que soubera a nosa versión e non pensara que estábamos metidos.

Estes días os profesores, comprensivamente, estaban enfadados e, aínda peor, decepcionados con nós. Non sabían quen eran culpables e quen non, polo que tratábannos a todos por igual. Seguía habendo profesores que non nos saudaban polo pasillo ou nos viraban a cara, facéndonos sentir moi culpables. A culpa empezaba a consumirnos, tiñamos que haber dito algo dende un principio.

Xoves, 25 de maio: Máis e máis novas nos xornais… Molesta. Non nos gusta estar en boca de todo o mundo, doe ir pola rúa e que che pregunten polo que pasou… Doe especialmente a pregunta dese día por excelencia: “Vai haber acto?”. A resposta era dobre; para algúns si, e para outros non. Algúns dos alumnos de bacharelato, uns 30, máis ou menos, decidimos non ir a un acto hipócrita. Ademais de que un acto sen profesores non merece a pena, non ten sentido…

E o colmo xa foi cando saíu no xornal unha nova na que se entrevistaba a dúas persoas que se decidiran encargar do acto (e que seguimos sen saber moi ben por que xa que non teñen nada que ver co instituto…) e no que falaban sobre o acontencido, o inxusto que era que nos castigaran sen acto… E eles que saberán? Como poden falar sobre algo que do que non saben? Dounos moita coraxe.

Todo o que estaba ocorrendo impedíanos concentrarnos e estudar para selectividade, queríamos que todo acabara xa.

Venres, 26 de maio: (graduación) Se era grande a división que se creara entre alumnos e profesores, a desconfianza, o enfado xeral… agora, o alumnado estaba tamén dividido. Dende que sabiamos que o acto de despedida se cancelara definitivamente, todos os compañeiros agrupáranse en dous “bandos”: algúns querían facer o acto a toda costa, porque o consideraban moi importante, tanto para eles como para os pais, e prepararon, coa axuda destes últimos, unha serie de actuacións para representar no teatro e despedir o curso. O outro sector do alumnado, no que nos incluímos, non quixemos acudir. Pensabamos que se trataba dun acto hipócrita, no que íamos ter que loubar aos culpables principais de todo o negativo que nos estaba a ocorrer; ademais, un acto de despedida consideramos que era para despedirnos dos profesores, e sin eles xa non tiña sentido facelo.

Mentres no Teatro Principal estaban os alumnos responsables do acto, os “bolxeviques” reunímonos nun bar. Sen pompa, sen actuacións e sen diplomas (excepto por uns diplomas preciosos feitos a man por unhas compañeiras que pagaron moito a pena). Case o único símbolo de acto de graduación foron os nosos traxes elegantes (que desentonaban con contexto do bar un venres calquera ás 8 da tarde) e uns diplomas de cartolina que repartimos entre os alumnos inconformistas jeje. Ao final acabamos reuníndonos con compañeirxs que acudiran ao teatro, na cea. Tivemos unha noite tranquila, sen problemas entre nós, e disfrutamos a nosa “Última Cea” como curso de secundaria.

Luns, 29 de maio: Algúns alumnxs da clase de latín fomos de novo a falar co noso profe. Pero ao ter clase, non puidemos falar moito tempo. Comentounos por enriba a idea dunha entrada conxunta no blog e quedamos o día seguinte para falar máis calmadamente nunha hora á que a maioría puidesemos asisitir.

Martes, 30 de maio: Baixamos catro dos alumnos de latín ao instituto. Contámoslle todo o que sabiamos, el explicounos como estaban as cousas polo centro. Ademais, falamos de que como fora a graduación e decidimos escribir isto. Acordamos tamén empezar coa preparación da Selectividade. Tempus fugit irreparabile.

Ludi Compostellani MMXVII

Onte estivemos na Facultade de Filoloxía de Santiago, con motivo da segunda edición dos Ludi Compostellani, organizados por SEECGalicia.

Tivemos a sorte de poder participar na xincana mitolóxica e nos obradoiros de Ciencia, Hoplitas e escritura, e quedamos con gañas de coñecer os de cociña, moda e taboíñas micénicas.

Dende aquí queremos agradecer á organización o seu traballo e felicitalos polo resultado.

Esperamos xa a nova edición desta actividade, con máis obradoiros e máis prazas, xa que este ano quedaron esgotadas aos poucos días.

A Anábase según Manfredi

Dende hai moito tempo veño empregando textos de novelas históricas ou ensaios como material didáctico para as nosas asignaturas.  E Manfredi nunca defrauda para estes cometidos.

Encadrada dentro do xénero da novela histórica máis comercial (historieta de amor chico-chica incluída),  "O exército perdido", unha recreación da Anábase de Xenofonte, ofrécenos unha gran ocasión para coñecer de xeito ameno a fabulosa aventura vivida e contada polo ateniense hai xa 2.500 anos.

Disfrutei tanto coa lectura da novela que agora estou lendo ao propio Xenofonte, comprobando con agrado como a maioría das tramas e sucesos que recrea Manfredi estaban xa no orixinal (menos Abira, claro...)

Deixo aquí unha selecta dos textos que me pareceron máis relevantes e de maior aproveitamento na aula, cunhas cuestións e actividades na última páxina.

Prosit!

Selecta O Exército Perdido V Manfredi