Estamos en Atenas, ano 490 a. C., na véspera da batalla de Maratón. O protagonista da nosa historia, Leandro, arenga aos seus camaradas para a batalla do día seguinte contra un inimigo moito máis poderoso que eles.
Mentres chegan as primeiras luces da mañá, comeza a contar a súa propia vida, a vida dun home corrente, un adolescente fascinado pola pintura que pronto será requerido polo seu pai para empezar a ocuparse dos negocios da familia, o comercio de aceite. Para iso deberá acometer unha viaxe por mar rumbo ao Quersoneso Tracio, onde coñecerá a Hero, a sobriña do cliente que vai visitar, aspirante a sacerdotisa do oráculo no santuario de Delfos.
Cando regresa triunfante á súa Atenas natal, é testemuña do asasinato de Hiparco, o irmán de Hipias, en plena procesión das Panateneas. Nos tumultos que se suceden o seu pai é asasinado e Leandro debe fuxir da cidade, buscando refuxio en Delfos, onde se pon ás ordes dun amigo da familia, encargado do recinto sagrado.
Alí, dende dentro, pouco a pouco vai coñecendo o funcionamento do oráculo e as súas implicacións políticas, encarnadas nas astutas maniobras dun personaxe central da historia política de Grecia e do propio nacemento da democracia, Clístenes, o alcmeónida, que instrúe a Leandro na historia da súa cidade, recordando a labor política de homes como Solón ou Pisístrato e interpretando certeramente a reacción do pobo ante o que en orixe foi un asasinato pasional (Hiparco), pero que logo desencadenou a rebelión ante o Tirano Hipias.
Cando regresa a Atenas Hipias xa é pasado, un refuxiado máis na corte dos persas. A cidade debátese entre varios candidatos para maxistrado principal. Leandro comeza unha prometedora carreira como pintor de cerámicas e coñece á Hetaira Dánae. Iságoras gañas as eleccións e Clístenes propón un revolucionario sistema de división dos cidadáns en novas tribos, que achegaría a estes á igualdade real ante a lei, o que finalmente provoca o ostracismo para el e todo o seu clan. Un continxente militar espartano axuda a Iságoras a manter o poder, sumándose así á forza policial escita anterior.
Unha fáisca prende no pobo ateniense e comeza unha revolta que tingue de sangue as rúas da capital. Os partidarios de Iságoras e a guarnición espartana fanse fortes na acrópole. Tras o asedio da mesma, os espartanos acceden a irse e os cidadáns toman cumprida vinganza de Isócrates e os seus partidarios, aínda que este consegue escapar. Clístenes volve ser chamado a Atenas e pon en marcha o seu plan de reformas, berce dese novo réxime político que estaba a punto de nacer, a democracia. Mentres, os persas esperan na chaira de Maratón.
-------------------
No que respecta ao aproveitamento didáctico, a obra ofrece múltiples e variados puntos a tratar.
- En primeiro lugar a xeografía de Grecia. Ademais das cidades de Atenas e Esparta, e o santuario de Delfos, a viaxe do noso protagonista ao quersoneso tracio, a mención aos escitas e ao Helesponto pode dar pé a un tratamento máis amplo das colonizacións gregas. Unha actividade interesante podería ser crear un mapa que inclúa todas estas localizacións mediante a ferramenta scribble maps, que nos permite partir dun mapa totalmente en branco, no que podemos fixar puntos, debuxar zonas, etc. (titorial en vídeo)
- Dentro da cidade de Atenas temos o tema do urbanismo. Lugares como a ágora, a acrópole, ou o outeiro do Pynx, aparecen espléndidamente debuxados.
- No apartado de mitoloxía topámonos coas historias de amor de Hero e Leandro, Orfeo e Eurídice e Eco e Narciso. Podemos pedir aos nosos alumnos que nos fagan unha presentación que recolla como a arte tratou estas historias ao longo dos séculos (na wikipedia teñen á súa disposición gran cantidade de imaxes de calidade e con licenza CC)
- E xa que estamos falando de arte grega, que menos cunha mención a cerámica grega, a paixón de Leandro, onde poderíamos facer unha liña do tempo con Tiki-toki que recolla os variados estilos e pezas máis salientables da mesma.
- O ciclo troiano aparece na pintura que Leandro fai na súa casa: Agamenón, Ifixenia, Orestes, o que nos levaría ao tema do teatro e a traxedia grega, xa que o propio Esquilo ten unha aparición fugaz na historia.
- Tamén os deuses do panteón olímpico están moi presentes: Atenea, Apolo, Dioniso, a Gorgona. A ficción de presentar a estes deuses no mundo actual, nunha especie de aggiornamento mitolóxico, que para iso son inmortais, é algo que xa vimos na obra de Eddie Campell, Baco.
- No apartado da relixión cómpre destacar as fermosas e detalladas ilustracións que case nos fan participar a nós mesmos na procesión das panateneas e os sacrificios realizados na acrópole. Neste punto podemos reflexionar sobre as turbias conexións e tráfico de intereses que aparecen entre o santuario de Delfos e os políticos atenienses, algo que non nos parece demasiado alleo ao mundo actual.
- En historia e institucións merece especial mención a explicación das reformas de Clístenes e o ambiguo papel que xoga este personaxe. Intrigante, reformista, manipulador? Como se di glosario das páxinas finais "un enigma envolto en misterio e á súa vez parte doutro enigma". Pero tamén está Solón, Pisístrato, e os órganos de goberno de Atenas: a ecclesía, a boulé, o areópago, os maxistrados. E os persas, con Maratón abrindo e pechando a historia. Unha boa ocasión para aclarar a historia de Filípides, tal e coma nola conta Herodoto, e a de Tersipo (Plutarco)
- Na vida cotiá, ademais das referencias ao comercio e á escravitude no personaxe de Gavrion, escravo da familia de Leandro, sobresae o personaxe de Dánae, a hetaira que seduce ao noso protagonista e agasalla con espléndidos symposion aos seus invitados. Ela mesma encárgase de revelarlle a Leandro as vantaxes e liberdades propias da súa condición.
Podedes ler outras reseñas sobre esta obra en:
pd: Neste vídeo de 4:51'' (dispoñible con subtítulos en castelán picando en configuración!) animado por TED-Ed, Melissa Schwartzberg, nos explica o verdadeiro significado da democracia en Atenas e as similitudes e diferenzas co que significa esta palabra no mundo actual.
1 comentario:
que pintaza este cómic!! Vou correndo a mercalo xa
Publicar un comentario